ZWIĄZEK KOMPOZYTORÓW POLSKICH

Apel do Pana Profesora dra hab. Piotra Glińskiego, Wicepremiera i Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w sprawie składek emerytalnych twórców i artystów polskich.

W ostatnich dekadach ubiegłego wieku polscy twórcy i artyści mogli opłacać specjalne składki emerytalne w myśl Ustaw y z 27 września 1973 roku o zaopatrzeniu emerytalnym twórców:

Art. 7. 1. Osobie uprawnionej do emerytury lub renty inwalidzkiej przysługuje dodatek z tytułu działalności twórczej w wysokości 20% emerytury lub renty […].
Art. 8. 1 . Na pokrycie kosztów świadczeń zaopatrzenia emerytalnego twórcy opłacają składki w wysokości 3% od zadeklarowanego przychodu z działalności twórczej.
W roku 1998 weszła w życie ustawa z 17 grudnia o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych . Dotknęła ona ubezpieczonych twórców i artystów, którzy z końcem ubiegłego wieku zaczęli przechodzić na emeryturę , a którzy w latach 1974 1998 wpłacali składki emerytalne, licząc na ów 20 procentowy dodatek do emerytury . Ustawa z roku 1998 odebrała im prawo do tego dodatku.

Twórcy próbowali indywidualnie dochodzić swych praw w ZUS-ie i w sądach. Bezskutecznie. W ich imieniu zgłaszano też interpelacje poselskie. M.in. w roku 2002 poseł Marek Muszyński wystąpił do ministra pracy i polityki społecznej z interpelacją (nr 1231): „w sprawie niewliczania do podstawy wymiaru emerytury twórców i artystów składek na ubezpieczenie społeczne opłaconych przez te osoby dodatkowo w latach 1974–1990 obok ubezpieczenia z tytułu równolegle wykonywanego zatrudnienia w ramach stosunku pracy”.
Niestety, zarówno interpelacja posła, jak i odpowiedź podsekretarza stanu pomijały istotę sprawy (tak jak przedtem sądy i ZUS). Istotą sprawy nie było bowiem ustalanie podstawy wymiaru emerytury, lecz pozbawienie twórców – przez ustawę z roku 1998 – nabytych wcześniej praw do „dodatku z tytułu działalności twórczej w wysokości 20% emerytury lub renty”. Nastąpił rozdźwięk między nowo ustanowionym prawem a sprawiedliwością. Prawo, które odbiera obywatelom nabyte przez nich przywileje, nie może być sprawiedliwe!

Rząd polski powinien jak najszybciej rozwiązać sprawę zaległych emerytur twórców. Najwyższy czas! Sprawa dotyczy niewielkiej już grupy schorowanych, często niedołężnych i niedostatecznie uposażonych twórców seniorów. Dwadzieścia lat temu interpelujący w tej sprawie poseł szacował, że dotyczy ona „kilku tysięcy artystów i twórców w skali kraju”. Dziś tych pokrzywdzonych jest znacznie mniej, bo wielu z nich już nie żyje – pozostała tylko garstka, najwyżej może kilkuset żyjących twórców i artystów, przeważnie osiemdziesięcio- i dziewięćdziesięcioletnich, wybitnie zasłużonych dla polskiej kultury (znajdują się wśród nich m.in. honorowi członkowie związków twórczych!). Państwo polskie nie może o nich zapomnieć! Nie może pozwolić, by odchodzili w zapomnieniu i biedzie!

Związek Kompozytorów Polskich, w imieniu wszystkich związków twórczych w Polsce, postuluje jak najszybsze rozpoczęcie wypłacania im emerytur podwyższonych o 20% (tak jak to gwarantowała ustawa z roku 1973) oraz jednorazowe wypłacenie rekompensaty za odsetki od wpłacanych przez nich kwot w zryczałtowanej wysokości 100% 200% ich dotychczasowej emerytury, w zależności od wieku poszkodowanego (najwyższą jednorazową rekompensatę, 200% emerytury , powinni otrzymać seniorzy dziewięćdziesięcioletni).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych dysponuje dokumentacją dotyczącą twórców i artystów.
Wie, ilu z nich opłacało dodatkowo składki emerytalne i zna wiek każdego emeryta. Jak oświadczyła (25 kwietnia b.r.) prof. Gertruda Uścińska, prezes ZUS--u: „Sytuacja na rynku pracy przełożyła się na dobrą kondycję finansową Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Jednym z istotnych parametrów, który pozwala na obiektywną ocenę utrzymania zdolności funduszu do wypłaty świadczeń, jest wskaźnik pokrycia wydatków wpływami ze składek i ich pochodnych. Wskaźnik ten w 2022 r. osiągnął rekordowy poziom 85 proc. Był to najlepszy wynik od 1999 r.”.

Apelujemy do Pana Profesora Piotra Glińskiego, Wicepremiera i Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego o o podjęcie zdecydowanych kroków w tej sprawsprawieie. .
Warszawa, 12 czerwca 2023 roku

Mieczysław Kominek
Prezes ZKP

Sygnatariusze Apelu:
Polskie Stowarzyszenie Jazzowe (PSJ)
Stowarzyszenie Filmowców Polskich (SFP)
Stowarzyszenie Pisarzy Polskich (SPP)
Stowarzyszenie Polskich Artystów Muzyków  (SPAM)
Związek Kompozytorów Polskich (ZKP)
Związek Literatów Polskich (ZLP), 
Związek Polskich Autorów i Kompozytorów (ZAKR)
Związek Polskich Artystów Lutników  (ZPAL)
Związek Polskich Artystów Plastyków (ZPAP)
Związek Zawodowy Twórców  Kultury (ZZTK).

Do wiadomości
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej
Zakład Ubezpieczeń Społecznych