ZWIĄZEK KOMPOZYTORÓW POLSKICH

W dniach 24-25 maja br. obradowało w Warszawie 40. Walne Zebranie Członków Związku Kompozytorów Polskich, podczas którego dokonano wyboru nowych władz i podjęto szereg uchwał. Członkiem honorowym ZKP wybrany został kompozytor Julisz Łuciuk.

Prezesem ZKP został wybrany ponownie Mieczysław Kominek, muzykolog i dyrektor Polskiego Centrum Informacji Muzycznej.

Wybrany Zarząd ukonstytuował się w sposób następujący:

Wiceprezesi: Anna Zawadzka-Gołosz i Krzysztof Baculewski
Sekretarz Generalny: Alicja Matracka-Kościelny
Skarbnik: Jarosław Siwiński
Członkowie Prezydium: Beata Bolesławska-Lewandowska i Alicja Gronau
Członkowie Zarządu Głównego: Marcel Chyrzyński, Wiesław Cienciała, Anna Ignatowicz-Glińska, Iwona Lindstedt, Tadeusz Wielecki i Wojciech Widłak.

W dniu 26 maja dokonano także wyboru Zarządu Sekcji Muzykologów ZKP. Przewodniczącą Sekcji została ponownie Beata Bolesławska-Lewandowska.

Zebranie podjęło dwanaście uchwał, których treść publikujemy poniżej.

UCHWAŁY 40. WALNEGO ZEBRANIA CZŁONKÓW ZKP 2019

W sprawie utrzymania dotychczasowego zakresu współpracy pomiędzy NOSPR a Zespołem Śpiewaków Miasta Katowice „Camerata Silesia” i Orkiestrą Muzyki Nowej

40. Walne Zebranie Członków ZKP zwraca się z apelem do instytucji prowadzących i współfinansujących działalność NOSPR w Katowicach, tj. do ministra kultury, prezesa Polskiego Radia i prezydenta Katowic o zwiększenie dotacji na działalność NOSPR w celu umożliwienia dalszego koncertowania w tym miejscu Zespołu Śpiewaków Miasta Katowice Camerata Silesia i Orkiestry Muzyki Nowej.

Współpraca pomiędzy NOSPR a Zespołem Śpiewaków Miasta Katowice Camerata Silesia i Orkiestrą Muzyki Nowej  miała miejsce w ostatnich latach z wielką korzyścią dla polskiej kultury i jej miłośników. NOSPR stał się synonimem miejsca gościnnego, instytucji koordynującej i inspirującej działalność wielu innych zespołów obok znakomitej orkiestry tej placówki.

Ostatnie decyzje dyrekcji NOSPR zmniejszają blisko trzykrotnie liczbę koncertów Zespołu Śpiewaków Miasta Katowice Camerata Silesia i Orkiestry Muzyki Nowej w siedzibie NOSPR. Grozi to zapaścią organizacyjno-finansową obu tych zespołów, a także uderza w twórczość kompozytorów polskich. Tracą oni w ten sposób jedno z najważniejszych muzycznych forów w Polsce, na którym do tej pory ich twórczość była obecna oraz możliwość współpracy z tymi znakomitymi zespołami. Działalność i byt Zespołu Śpiewaków Miasta Katowice Camerata Silesia i Orkiestry Muzyki Nowej stanowią dla polskiej kultury wartość nie do zakwestionowania z racji ich otwartości na nową muzykę i unikalnych kompetencji artystycznych.

W sprawie Dyrektywy o prawie autorskim na jednolitym rynku cyfrowym

40. Walne Zebranie Członków ZKP zwraca się do Rządu RP, a w szczególności zaś do MKiDN o podejmowanie działań na rzecz pomyślnego i pełnego wdrożenia Dyrektywy o prawie autorskim na jednolitym rynku cyfrowym przyjętej przez Parlament Unii Europejskiej.

Walne Zebranie wnosi o nieodwoływanie się przez przedstawicieli Rządu RP i MKiDN do absolutnie nieadekwatnego i obarczonego złymi konotacjami terminu „ACTA2” w stosunku do Dyrektywy oraz nieposługiwanie się kłamliwymi i niemerytorycznymi sloganami lansowanymi przez środowiska działające na rzecz głównie amerykańskich gigantów internetowych. Ponadto, Walne Zebranie Członków ZKP apeluje do MKiDN o powstrzymanie się od sugerowania, że zwolennicy i orędownicy Dyrektywy, wśród których są najważniejsze reprezentacje twórców, wydawców, producentów i organizacji zbiorowego zarządu prawami autorskimi i pokrewnymi, są wrogami wolności.

Podobnie wnosimy o przeciwdziałanie dezinformacji o rzekomym ograniczaniu wolności w Internecie na skutek wprowadzania Dyrektywy. O wycofanie się MKiDN od zamiaru ograniczenia zakresu i zapisów Dyrektywy przy jej implementacji oraz wycofanie się MKiDN z zaskarżenia Dyrektywy do TSUE, co Walne Zebranie widzi jako wyjątkowo szkodliwe dla atmosfery wokół tej sprawy.

Przegłosowanie Dyrektywy przez Parlament Unii Europejskiej było wielkim sukcesem europejskich i polskich środowisk twórczych, traktowanym jako wyraz sprawiedliwości dziejowej po latach komercyjnej (w tym finansowej) eksploatacji dorobku wydawców prasy, producentów oraz twórców filmowych i muzycznych przez wielkie platformy internetowe bez dzielenia się z uprawnionymi zyskiem. Dyrektywa uwzględnia racje zarówno twórców i wydawców, ale przede wszystkim użytkowników Internetu. Przyjęte rozwiązania służą dostępowi do kultury i przyrostowi zasobów kultury w Internecie.

Apelujemy, aby władze RP w pierwszym rzędzie reprezentowały racje polskich twórców i przemysłów kreatywnych, a nie interesy amerykańskich koncernów. Polska kultura i polscy twórcy nie byli, nie są i nie będą wrogami wolności. Prosimy pamiętać, że MKiDN w pierwszym rzędzie powinno działać na rzecz polskiej kultury i jej twórców.

W związku z Rozporządzeniem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w sprawie listy urządzeń elektronicznych objętych opłatą reprograficzną

40. Walne Zebranie  Członków ZKP po raz kolejny apeluje do MKiDN o podjęcie wszelkich działań mających na celu doprowadzenie do objęcia w Polsce opłatą reprograficzną takich urządzeń elektronicznych, jak smartfony i tablety. Polska jest jedynym, ostatnim, krajem Unii Europejskiej, w którym smartfony i tablety nie są objęte opłatami od tzw. „czystych nośników”. Powyższy stan jest absolutnie szkodliwy i dewastujący dla polskich środowisk twórczych, wydawców nagrań, książek, nut i prasy oraz producentów muzycznych i filmowych. Skalę strat kultury polskiej z tego tytułu określa się w miliardach złotych. Rodzi to oczywiste pytania o spójność takiej polityki z głównym zadaniem MKiDN, którym powinno być wspieranie polskiej kultury i środowisk ją tworzących.

W sprawie przywrócenia programu „Kompozytor-rezydent” w programach IMiT

40. Walne Zebranie Członków ZKP zwraca się do MKiDN oraz Instytutu Muzyki i Tańca o przywrócenie programu „Kompozytor-rezydent” w programach prowadzonych przez IMiT. Prowadzenie przez  kilka lat tego programu  przyniosło współpracę  pomiędzy różnymi zespołami a twórcami muzycznymi oraz wyraźny wzrost zainteresowania publiczności utworami wpisanymi w lokalne konteksty. Wycofanie tego programu dwa lata temu nastąpiło bez konsultacji z kręgami polskich wykonawców muzycznych i kompozytorów. Programy tego rodzaju są bazowe dla infrastruktury kultury muzycznej krajów rozwiniętych kulturowo, w tym Francji, Niemiec i Holandii. Przywrócenie programu jest tym bardziej zasadne, że istotne skutki jego działania są nieproporcjonalnie duże w stosunku do małych środków finansowych zaangażowanych w funkcjonowanie takiego programu.

W sprawie przywrócenia zamówień kompozytorskich jako możliwych do sfinansowania w ramach programu „Muzyka” prowadzonego przez MKiDN

40. Walne Zebranie Członków ZKP zwraca się do MKiDN oraz Instytutu Muzyki i Tańca o przywrócenie zamówień kompozytorskich do listy wydatków kwalifikowanych programu „Muzyka”. Nieobecność zamówień kompozytorskich na tej liście zmniejsza możliwości festiwali muzycznych w zakresie upowszechniania idei i zjawisk muzycznych, zarówno w wymiarze krajowym jak i – w szczególności – międzynarodowym. Program „Zamówienia Kompozytorskie” cieszący się zainteresowaniem i renomą nie zastąpi zamówień festiwali muzycznych, szczególnie wobec kompozytorów i wydawców zagranicznych, które to często decydują o prestiżu festiwalu. Istnieją różne rozwiązania, które mogą zredukować pokrywanie się zakresu obu programów. ZKP służy pomocą w wypracowaniu stosownego regulaminu.

Podziękowania dla partnerów i instytucji wspierających działania ZKP

40. Walne Zebranie Członków ZKP składa podziękowania wszystkim partnerom i instytucjom wspierającym działania Związku w realizacji licznych przedsięwzięć na rzecz polskiej kultury. W szczególności podziękowania kierujemy do: Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Miasta Warszawa, Polskiego Radia, Instytutu Muzyki i Tańca, Polskiego Wydawnictwa Muzycznego, Narodowego Centrum Kultury, Instytutu Adama Mickiewicza, CSW Zamek Ujazdowski, Filharmonii Narodowej, Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia, Narodowego Forum Muzyki, Stowarzyszenia  Autorów ZAiKS, Stowarzyszenia Artystów-Wykonawców Muzycznych STOART, Telewizji Polskiej, Fundacji PZU, Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina, Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie, Akademii Muzycznych we Wrocławiu, Łodzi i Krakowie, Instytutu Muzykologii UW, Austriackiego Forum Kultury i zagranicznych Instytutów Kultury w Warszawie. Bez  współdziałania ZKP z ww. i innymi instytucjami, cele jego działań byłyby niemożliwe do zrealizowania. Walne Zebranie wyraża przekonanie, że przyszłość przyniesie kontynuację wzajemnej współpracy na rzecz podzielanych wartości kulturowych.

 W sprawie ochrony wolności twórczej

Członkowie ZKP biorący udział w 40. Walnym Zebraniu ZKP zwracają się do władz RP, w szczególności zaś do MKiDN o stanie na straży zagwarantowanej w Konstytucji RP wolności  twórczości. Ostatnie przypadki nieuprawnionej ingerencji różnego szczebla administracji  publicznej w repertuar teatrów, kin, mediów elektronicznych, ekspozycji muzealnych stanowią przykład ręcznego sterowania kulturą i wypowiedzią artystyczną, co jest tym bardziej niebezpieczne, że jest działaniem uznaniowym i nieujętym regulacjami. Co więcej ingerencje te dotyczyły wystąpień artystycznych, które były zgodne z prawem. To ewidentne przykłady ograniczania wolności twórczej i wypowiedzi artystycznej, które nie powinny mieć miejsca w kraju o ustroju demokratycznym.

Walne ZebranieZKP upoważnia Zarząd i Prezydium ZKP do zdecydowanego interweniowania w stosownych instytucjach publicznych w przypadku zaistnienia podobnych praktyk ograniczania wolności twórczej i wypowiedzi artystycznej.

W sprawie mediów publicznych

Kompozytorzy i muzykolodzy zebrani na 40. Walnym Zebraniu Członków Związku Kompozytorów Polskich oświadczają, że media publiczne powinny być pluralistyczne i całkowicie niezależne od partii politycznych, a ich zarządy i rady nadzorcze powinny być wybierane spośród zgłoszonych przez organizacje pozarządowe przedstawicieli środowisk dziennikarskich, naukowych i kulturalnych. Rzetelna, niezależna i pluralistyczna informacja oraz edukacja i kultura powinny być podstawą treści i misji programowej tych mediów. Zebrani sprzeciwiają się traktowaniu mediów publicznych jako instrumentów propagandy rządu – powinny one mieć charakter społeczny i obywatelski.

W sprawie Programu Drugiego Polskiego Radia

Zebrani na 40. Walnym Zebraniu Członków Związku Kompozytorów Polskich zwracają się do Zarządu Polskiego Radia w sprawie polityki programowej Drugiego Programu Polskiego Radia. Przez całe dziesięciolecia, nawet za czasów PRL-u, ten program był wypełniony współczesną twórczością muzyczną z Polski i ze świata, a dzięki swojej misji informacyjnej i dokumentacyjnej w dziedzinie kultury stanowił edukacyjne zaplecze szkół i uczelni muzycznych. Obecnie charakter tego programu zmienił się diametralnie. Oczekujemy przywrócenia w odpowiedniej proporcji programów poświęconych współczesnej muzyce poważnej, a w szczególności utworom kompozytorów polskich.

W sprawie polityki MKIDN wobec niepublicznych szkół muzycznych na prawach publicznych

Zgromadzeni na 40. Walnym Zebraniu Członków ZKP zwracają się do posłów Komisji Kultury Sejmu i Senatu o podjęcie pilnych działań wobec  polityki prowadzonej  przez MKiDN w odniesieniu do niepublicznych szkół muzycznych funkcjonujących  na prawach szkół publicznych. Od trzech lat  MKiDN realizuje dotacje na te szkoły, bazując na ustawie z 2016  roku, redukującej dotacje na tego rodzaju szkoły z poziomu nie mniejszego niż 50% do poziomu nie mniejszego niż  25 % wysokości dotacji na publiczne szkoły muzyczne. Zważywszy na wprowadzony jednocześnie wymóg zatrudniania nauczycieli takich szkół na umowę o pracę,  duża część takich szkół straciła stabilność finansową i ich dalsze prowadzenie często nie jest możliwe, co powoduje zamykanie placówek edukacyjnych, zubożenie ich kadr i odpływ uczniów z powodu zwiększonych kosztów czesnego.

Polityka MKiDN  przyczynia się do rozkładu funkcjonującej jeszcze struktury edukacyjnej  bez uruchomienia dla niej realnej alternatywy, którą - wbrew spotykanym opiniom – nie jest i długo nie będzie edukacja muzyczna w szkołach powszechnych. Niepubliczne szkoły muzyczne na prawach szkół publicznych wypełniają istotną lukę w ofercie edukacyjnej, kształcąc dzieci i młodzież  zarówno na profesjonalistów muzycznych, jak i stwarzając możliwość muzycznej edukacji „kulturowej” –  kompetentnie umuzykalniając. Placówki te oddziałują na całe rodziny i otoczenie, realizują zapotrzebowanie oddolne, zazwyczaj w miejscach odległych od występowania muzycznych szkół publicznych. Szkoły i rodziny uczniów, często z uboższych regionów, tworzą nową jakość kulturową, są zmotywowanymi odbiorcami muzyki i świadomymi uczestnikami polskiego życia kulturalnego. 

Zwracamy się do Pań Posłanek i Panów Posłów o podjęcie działań na rzecz  przeciwdziałania  degradacji ważnego sektora edukacji muzycznej.  Apelujemy o zmianę ustawy i powrót do dotacji na ucznia tego rodzaju szkoły w kwocie nie mniejszej niż 50% dotacji na ucznia państwowych szkół muzycznych. Do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego zwracamy się z apelem o poinformowanie zarówno ZKP  jak i dyrektorów niepublicznych szkół muzycznych na prawach publicznych  o długofalowej strategii  MKiDN wobec tego sektora edukacji muzycznej. 

Apel do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w sprawie ustawy o statusie twórcy zawodowego

40. Walne Zebranie Członków ZKP z nadzieją przyjmuje informacje o postępach w przygotowaniu przez MKiDN  rozwiązań systemowych odpowiadających na najbardziej palące potrzeby artystów i twórców w Polsce. Walne zebranie ZKP zwraca się z apelem  do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego o wprowadzenie przygotowywanych projektów ustaw – w szczególności ustawy o statusie artysty zawodowego – na ścieżkę legislacyjną tak szybko, jak to jest możliwe. Każdy miesiąc bez uruchomienia tak istotnego i przełomowego  instrumentarium prawnego przynosi nowe niekorzystne skutki dla warunków życia i  uprawiania działalności artystycznej  polskich środowisk twórczych.

W sprawie programu „Grajmy w szkole!”

40. Walne Zebranie Członków Związku Kompozytorów Polskich zwraca się do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego z apelem o jak najszybsze wprowadzenie w życie programu „Grajmy w szkole!” w jego pełnej postaci. Wiążemy z tym programem ogromne nadzieje na długotrwałe pozytywne zmiany kulturowe całego polskiego społeczeństwa.